Su Damacanaları ile İlgili Haberler Doğru Değildir
Son birkaç gündür yazılı basında ve bazı internet sitelerinde yayınlanan su damacanaları ve teneke kutular gibi ambalajların imalatında kullanılan bir madde olan Bisphenol A (BPA) ile ilgili yazıları üzülerek takip etmekteyiz. Derneğimiz bu konu ile ilgili olarak aşağıdaki açıklamayı yapmayı uygun görmüştür.
Son günlerde yazılı basında ve bazı internet sitelerinde 19 litrelik su damacanaları olarak bilinen, polikarbonat su şişelerinin, polikarbonattan üretilen biberonların ve teneke ambalajlarda kaplama maddesi olarak kullanılan epoksi reçinelerin hammaddesi olarak bilinen bisphenol A (BPA) ile ilgili birtakım haberler yayınlanmıştır.
Bu haberler 18 Nisan 2008 tarihinde Kanadada yayınlanan, BPAnın vücuda girmesi halinde bazı sağlık sorunlarına neden olabileceği, bu yüzden bebek biberonlarında polikarbonat kullanımının sakıncalı olabileceğini yazan bir rapora dayanmaktadır. Bu raporda, sıcaklığın artmasıyla beraber polikarbonat içerisindeki BPAnın mamanın içerisine daha çok geçmesine (migrasyona) neden olacak bir uygulama olan bebek mamalarının biberon içerisinde iken ısıtılmasının tehlikeli olabileceği belirtilmiş ve bu yüzden bu alandaki uygulamalara sınırlama getirilmesi uyarısında bulunulmuştur.
Polikarbonattan imal edilen su damacanaları için yukarıda bahsedildiği gibi bir tehlike söz konusu değildir. Güvenli ve ekonomik olması nedeniyle, başta ABD, Kanada ve AB ülkeleri olmak üzere, dünyanın her yerinde tekrar kullanılabilen su damacanaları imalatı için polikarbonat kullanılmaktadır.
Avrupa Birliği Gıda Güvenliği Kuruluşu (EFSA) Temmuz 2008de yayınladığı açıklamasında, BPAnın sağlık sorunlarına yol açtığının bilimsel olarak kesin dayanaklara sahip olmadığını belirtmiştir. Şişe ve biberon gibi polikarbonattan yapılan ürünler ve epoksi kaplamalı metal ambalajların kullanılmasıyla, BPAnın insan vücuduna girmesi olasılığı çok düşüktür; ve eser miktardaki BPA insan vücudu tarafından 24 saatte dışarı atılmaktadır. Bu miktarlardaki BPAnın hiç bir sağlık sorununa yol açmadığı ABD Gıda Güvenlik Kuruluşu FDA ve EFSA tarafından raporlanmıştır [1].
Bu yaz AB komisyonu (Avrupa Kimyasallar Bürosu) güncel BPA risk değerlendirmesini yayınlamış ve polikarbonat veya epoksi reçine gibi BPA bazlı malzemeleri kullanmanın tüketiciler ya da çevre için risk oluşturmadığı sonucuna varılmıştır [2].
Ayrıca, bu endişelerin kaynağı olan Kanada Sağlık Bakanlığı da 25 Temmuz 2008de Kanada Ambalajlı Su Üreticileri Birliğine yazdığı bir yazıyla su damacanalarında ve diğer gıda ambalajlarında polikarbonatın kullanılmasının hiç bir sakıncası olmadığını ve gıda ambalajı yoluyla vücuda girmesi muhtemel BPA miktarının gerek bebekler gerekse erişkinler için hiç bir sağlık tehdidi oluşturmadığını belirtmiştir. Bu yazılar elimizde mevcuttur. Dileyen herkes Derneğimize başvurarak bu yazıları edinebilir [3].
Gıda güvenliği açısından gıda ile temas eden plastiklerin Türk Gıda Kodeksimizin “Gıda Maddeleri ile Temasta Bulunan Plastik Madde ve Malzemeler Tebliği”ne uygun olması gerekmektedir. Polikarbonat su şişeleri, T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nün ilgili biriminden üretim izni alınmasının ardından yukarıda bahsi geçen yönetmelik uyarınca uygun hammaddeler kullanılarak üretilmektedir. Gerek Derneğimiz üyeleri, gerekse ambalaj sektörümüzde faaliyet gösteren ve kayıt içerisinde çalışmayı kendisine kural edinmiş olan diğer tüm sanayiciler, her zaman bu hususta azami özeni göstermektedirler. Üyelerimizin ürettikleri damacanalar, düzenli olarak BPA migrasyon analizine ve toplam migrasyon analizine tabi tutulmaktadır. BPA migrasyonu analizi damacananın içi su dolu olarak 40oC sıcaklıkta 10 gün bekletilmesi ve daha sonra damacanadan suya geçen BPA miktarının ölçülmesi şeklinde gerçekleştirilir. Bu değer 0,005 mg/lt miktarından düşük çıkmaktadır. Sağlık Bakanlığının içme suları ile ilgili yönetmeliğine dayanak olan Avrupa Birliği 2002/72/EC no.lu gıda ambalajı yönetmeliğinde izin verilen azami BPA migrasyon miktarı ise bunun 120 katı olan 0,6 mg/ltdir.
Son günlerde yurtiçi basında yer alan haberlerde, ambalaj geri dönüşüm kodu olarak da bilinen 1den 7ye kadar olan rakamlar ambalajın hangi tür plastikten üretildiğini belirtmektedir. Bu rakamın ambalaj içerisinde zararlı kimyasalların bulunup bulunmadığını belirttiği ifadesi kesinlikle doğru değildir.
Bu konularda çok hassas olan Dünya Sağlık Teşkilatı açısından da sağlık için tehdit teşkil eden hiçbir unsur mevcut değildir. Yine dünyanın hiçbir ülkesinde polikarbonat damacanada su sağlığa zararlıdır diye bir konu/uyarı mevcut değildir.
Yönetmeliklerle özellikleri belirlenmiş uygun hammaddelerden doğru bir şekilde üretilmiş bu ve diğer tüm plastik ambalajlar için belirli bir hastalığa neden olur/veya olabilir demenin doğru ve bilimsel bir açıklama olduğunu kesinlikle düşünmüyoruz.
Son söz olarak, Derneğimiz “gıda güvenliği” ile “ambalaj” ve “gıda ile temas eden tüm diğer malzemeler” arasında doğrusal bir ilişki olduğuna inanmaktadır. Halkımıza her zaman ambalajlı gıda kullanmasını öneriyoruz. Bir ambalaj doğru bir şekilde üretildiyse; gıda güvenliği ve hijyen zinciri bozulmadığı sürece içindeki ürünün kalitesini korur. Sağlık sorunlarını en aza indirir ve toplumun refah seviyesini arttırır.
Referanslar:
(1) EFSAs Announcement: “European Food Safety Authority (ESFA) Reaffirms Safety of Bisphenol A (BPA) in Food-Contact Products(2) ECHAs first list of possible chemicals classed as “of very high concern(3) Minister of Health and the Minister for the Federal Economic Development Initiative for Northern Ontario. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sert (Rijit) Plastik Ambalaj Sanayicileri Derneği,Ambalaj Sanayicileri Binası, Koşuyolu Katip Salih Sokak, No.13, Kadıköy – İSTANBUL,
Telefon: (216) 5454948, Faks: (216) 5454947,e-posta: sepa@ambalaj.org.tr
